Hafta Hafta Gebelik
Gebelik süresi genellikle 9 ay 10 gün ya da 40 hafta olarak tanımlanır. Gebeliğin başlangıç tarihi tıpta, hamile kalınan adet döngüsünde kanamanın ilk günü olarak belirlenir. Bu nedenle gebeliğin ilk haftası henüz gebe kalınıp kalınmadığı hakkında kesin bilgi verilemeyecek bir süreçtir. Hamile kalınan tarih kesin şekilde bilinemese de kadınlar son adet döneminin ilk gününü hatırlayabilirler. Bu da hesaplamaların son adet tarihinin ilk gününe göre yapılması için bir sebeptir.
1. – 2. Hafta
Gebeliğin ilk 3 haftası teknik olarak hamile sayılmadığınız bir dönemdir. Gebeliğin 1. Haftasında milyonlarca sperm vajinayı geçerek rahime girecek ve buradan fallop tüpüne ulaşıp yumurtayı döllemeyi deneyecektir. Bu aşamada sadece bir tane sperm yumurtanın zarını delmeyi başarabilir. “Zigot”, döllenmiş olan bu yumurtaya verilen isimdir. Zigot 16 eş hücreye bölünerek rahme yerleşir ve burada gelişimi başlar.
Gebeliğin 1. Haftası, aslında hamile kadının en son adet gördüğü haftadır. adet döneminin başlangıcından sonraki 14. gün civarı kadının hamile kalma şansının en yüksek olduğu dönemdir. Çünkü 14. günde kadının yumurtalıklarındaki yumurtalardan biri içi sıvı dolu bir kesecik içinde yumurtalık yüzeyine yaklaşmakta ve içindeki yumurtayı dışarı bırakmaktadır. Bu yumurta kadının rahminin (uterus) her iki tarafında uzanan ve ucu rahime açılan fallopian tüplerine ulaştıktan sonra burada döllenmeyi beklemektedir. Bu nedenle ovulasyondan önceki 6 gün içinde kadın cinsel ilişkiye girerse spermin yumurtayı dölleme şansı yüksektir.
Fallopian tüplerinde bekleyen yumurta eğer erkekten gelen sperm ile karşılaşırsa döllenir ve bunun sonucunda tek hücreden oluşan “zigot” oluşmaktadır. Birden çok yumurtanın aynı anda döllenmeye hazırlanması da mümkündür. Bu durumda birden fazla yumurta döllenirse zigot sayısı da buna göre değişir ve çoğul gebelikler (ikiz-üçüz gibi) meydana gelmektedir.
Gebelikte 2. hafta yumurtanın geliştiği ve seçildiği haftadır. Aday adayı olan yumurtalardan yalnızca bir tanesi seçilmekte ve seçilen yumurta bebeğin temelini meydana getirmektedir. Yumurtanın ömrü olan 24 saat içinde sperm yumurtayı dölleyebilirse bu hamilelik başlangıcı anlamına gelir.
2. Hafta içinde vücut önemli miktarda gebelik hormonları üretmeye başlar. Henüz hamile olunduğu hissedilmese de bebek gelişiminin en hızlı büyüme gösterdiği hamilelik evresi 2. Haftadır.
3. – 4. Hafta
3. hafta gebeliğin oluşmaya başladığı hafta olması açısından önemlidir. Bu hafta içerisinde bebek rahme yerleşmekte ve gelişmeye başlamaktadır. Bu haftada sperm de rahme doğru yola çıkmıştır. Sperm yumurtayla buluşursa gebelik gerçekleşir. Kadınlarda gebeliğin ilk belirtisi genellikle adetin gecikmesidir. Gebelik testlerinin çoğu adet gecikmesi ile birlikte pozitifleşmektedir. Gebe kadında aynı zamanda yorgunluk, karında şişkinlik hissi, sık idrara çıkma, bulantı ve göğüslerde hassasiyet başlamaktadır.
4. haftada henüz küçük bir hücre yığını olarak rahime yerleşmiş olan bebek tüm hızıyla gelişimini sürdürmektedir. Erken hamilelik belirtilerinin yaşanmaya başlamıştır ve artık kan veya idrar testi ile gebeliğin net bir şekilde saptanabilecektir. Fallopian tüplerinden rahime doğru ilerleyen Zigot bir yandan bölünerek büyümeye devam etmektedir. hücre sayısının arttığı ve zigotun küçük bir yaban çileği görünümüne ulaştığı döneme “blastosist” denir.
Döllenmeden sonraki 3-4 gün içinde bu hücre topluluğu uterusa ulaşmakta, burada da 2-3 gün serbestçe hareket ettikten sonra uterusun iç yüzeyine tutunmaktadır, buna “implantasyon” denir.
İmplantasyon aslında hamileliği başlatan olaydır. Embriyo iç kısımdaki blastosistin hücrelerine, dış kısmından da uterusa tutunmasıyla bebeği besleyecek olan zar tabakaları-plasenta gelişmeye başlamaktadır.
5. – 6. Hafta
Gebeliğin 5. haftasında bebek henüz susam tanesi kadar olsa da vücutta ciddi değişikliklere yol açabilir. Bu dönemde bebeğin gelişimi hız kazanır ve anne adayında ilerleyen zamanlarda şiddetlenebilecek erken hamilelik belirtileri görülmeye devam eder. Sık idrara çıkma, aşırı salya oluşumu, aşerme ya da belirli yiyeceklerden tiksinme bu belirtilere örnek verilebilir. Bebeğin boyu yaklaşık 2 mm civarındadır ancak bebeğin ağzını, kulaklarını, burnunu ve cildini oluşturacak olan dış yapılar şekillenmeye başlar, bu yapıya ektoderm adı verilir. Bebeğin dolaşım sistemi de gelişmeye başlar, kalp ve damar sistemini oluşturan bu hücreleri kapsayan yapıya mezoderm (orta tabaka) adı verilir. Bir araya gelen hücreler bebeğin C şeklini almasında etkili olur. Bebeğin görünümü minik bir kurbağaya , baş ve gövde yapısının şekillenmesiyle birlikte vücudunun belirginleşmeye ve iç organları gelişmeye başlayacağı bu dönemde anne adayının dengeli ve sağlıklı beslenmesi büyük önem taşır.
6. hafta itibariyle bebeğin göbek kordonu oluşur; gözler, kulaklar ve ağız boşluğu belirmeye başlar Bununla beraber beyin gelişimi ve aktivitesi görülmeye başlanır
Bu dönemde bebeğin boyu çok küçük, 4-6 mm kadardır ancak kalp basit tüp şeklinden dört odacıklı gelişmiş şekle dönmeye başlamıştır. 6 haftayı tamamlamış gebelikte bebeğin kalp atışları rahatlıkla ultrason muayenesinde duyulmakta ve görülmektedir. Bebeğin solunum ve sindirim sistemini oluşturacak ilk yapılar belirginleşmektedir fakat kilosundan bahsetmek henüz mümkün değildir.
6. haftada ultrasonla görüntülenemese de ileride kol ve bacaklara dönüşecek tomurcuklar belirginleşmeye başlar. Önce kol tomurcukları oluşmaya başlar, bacak tomurcukları birkaç gün sonra oluşmaya başlar, yedinci haftada ikisi birden oluşmuştur.
7. – 8. Hafta
7. haftada bebeğin boyu 7-8 mm, yaklaşık bir pirinç tanesi kadardır. Gözler başın yan tarafından göz çukurlarına doğru hareket etmeye başlamıştır ve eş zamanlı olarak göz kapakları da gelişmeye başlar. Bebeğin kalp atışları rahatlıkla gözlemlenebilir durumdadır ve beyin, omurga, büyük damarlar, göz, barsak, böbrek, karaciğer gibi hayati iç organlar gelişmeye başlamıştır. Sonrasında kol ve bacakları oluşturacak tomurcuklar da vücudun yan tarafına yerleşir fakat henüz vücuttan ayrı kol, bacak ve parmaklar olarak gelişimini tamamlayamaz.
Gebeliğin 8. haftasında bebeğin boyu 1.5 cm ye kilosu da 1 grama ulaşır. Anne ve bebeği birbirine bağlayan göbek kordonu ve içerisindeki damarlar işleve başlamaktadır. El ve ayakları oluşmaya başlar ancak parmak araları henüz ayrılmamış, ördek ayağı gibi birbirine yapışıktır. Damakların altında ileride dişleri oluşturacak olan tomurcuklar bu kadar erken oluşmaya başlamaktadır. Yüz, göz, burun ve kulaklar şekillenmeye devam etmektedir. Sekizinci haftada bebeğin cildi hala çok incedir ve şeffaftır. Gözlerdeki renk pigmentleri bu haftada gelişmeye başlamaktadır. Göz kapakları gelişmiştir ancak 26. haftaya kadar kapaklar açılmaz, gözler kapalı kalır. Sonrasında testis veya overleri (yumurtalık) oluşturacak olan iç genital yapılar gelişmeye başlamaktadır.
9. – 10. Hafta
Gebelikte 9. hafta birinci trimester dönemin son ayının ilk haftası olarak tanımlanır 9. haftaya gelindiğinde bebeğin boyu yaklaşık olarak 2 cm kilosu da 2-3 gram kadardır. Bu dönemde bebeğin ayak parmakları oluşmuştur ve ayakları belirginleşmeye başlamıştır. 9. Haftaya girildiğinde anne adayında gebelik belirtileri (açlık, yorgunluk, bulantı, sık sık idrara çıkma gibi) şiddetlenmiştir.
El ve ayak parmakları 10. haftadan itibaren normal bir el ve ayak şeklini almaya başlamaktadır. Bebeğin boy uzunluğu 3,1-4,2 cm arasında ve kilosu 5 gram civarındadır. 10. Haftadan itibaren bebek karında bulunan sıvı içerisinde hareket etme özgürlüğünü kazanmıştır. Nefes alıp verme hareketlerini yapmaya başlamıştır. Ayrıca ilk idrarını da yine bu haftalarda yapmaktadır.
11. – 12. Hafta
11. haftada bebeğin boyu yaklaşık 4-6 cm, kilosu ise 8-10 gram civarındadır. Organların gelişimi tamamlanmış; gelişim oldukça hız kazanmıştır. Kafa ve vücut arasındaki oran da bu hafta itibariyle normal değerlerine gelir. Dış kulak yolu ve kulak zarı oluşur ve bebek ilk kez dış dünyayla temas kurabilir hale gelir.
Genellikle bebeklerdeki kilo artışı, boylara nazaran daha hızlıdır. Gebelikte 12. haftada bebeğin boyu (başından poposuna kadar) 6,1 cm, kilosu ise 14 gram civarına ulaşır. Bu haftayla beraber bebeğin yapışık duran parmakları ayrılmaya başlamaktadır. Yüzü insan şeklini almaya başlamıştır. Bunlara ek olarak bebek koku, tat alma ve dokunma duyusuna da kavuşacak ve dış dünyayla teması da güçlenecektir.
13. – 14. Hafta
13. haftada bebeğin boyu ortalama 8-10 cm’ye kilosu ise 20-30 grama kadardır. bebeğin derisi hala ince; derinin üzerinden iç organlar ve damarlar görülebilir halde olsa da gözler, ağız, burun ve kulaklar tamamen oluşmuştur ve olması gereken yerdedir. Kafası vücuduna oranla hala büyüktür ve oransal olarak dengeleme devam etmektedir.
14. haftada baş ve popo arasındaki boy uzunluğu 9 ile 11 cm, kilosu ise 40 ile 42 gram ulaşmıştır. 14. haftada bebeğin cinsel organı gelişimini tamamlamıştır. Bu dönemde bebek küçük mimik hareketleri kazanmaya başlar; kaşlarını çatabilir, gözlerini kısabilir, yüzünü ekşitebilir ve hatta gülümseyebilir. Ayrıca bu haftada ellerini sıkça ağzına götürmekte ve parmağını emmektedir.
15. – 16. Hafta
15. haftada bebeğin boyu 10-15 cm, kilosu da yaklaşık 70 gram ulaşmıştır. Bebeğin göz kapakları hala kapalı olsa da ışığa karşı hassasiyet gösterebilir. Bu annenin karnına tutulan ışıkla bebeğin hareket etmesiyle gözlemlenebilir. Akciğerler gelişmeye başlamış ancak tat duyusu henüz gelişmeye başlamıştır.
Gebeliğin 16. Haftasına gelindiğinde bebeğin kilosu artık boyundan daha fazla artış göstermektedir ve neredeyse bir avokado boyutlarına ulaşmıştır. Baş ve popo uzunluğu 11 ile 11,5 cm, kilosu ise 100 gram civarındadır. Diğer haftalara göre başını daha dik tutabilme becerisine sahiptir. Sinir sistemi gelişimini neredeyse tamamlanmıştır. El ve ayak tırnakları da tamamen oluşmuştur. Bacakları artık daha uzundur.
17. – 18. Hafta
17. haftada bebeğin göbek bağı her geçen gün daha da kalınlaşmakta ve kuvvetlenmekte ve boyu yaklaşık 12-13 cm, kilosu ise 140 gram civarına ulaşmıştır. Anne ile birlikte bebek de artık kilo almaya başlamıştır. Bu haftalarda yumuşak olan kıkırdak dokusu biraz daha kemikleşmeye başlamıştır. Cilt yağ dokusunun oluşmaya başlamasıyla, cildinin şeffaflığı yavaş yavaş yerini normal bir cilt görünüme kavuşturmuştur. Bu dönemde artan yağ dokuları dünyaya geldikten sonra bebeğin vücudunda ısı üretiminde kritik bir rol üstlenecektir.
Gebelikte 18. Haftaya gelindiğinde bebeğin baş-popo boyu yaklaşık olarak 14 cm, kilosu da 180 gram civarına ulaşmıştır. Artık bebeğin el ve ayaklarındaki kıvrımlar belirginleşmeye, dişleri de oluşmaya başlamıştır. Dışarıdan gelen sesleri duymaya başlayan bebek, gelen yüksek seslere karşı tepki dahi verebilir.
19. – 20. Hafta
Gebelikte 19. haftada bebeğin cildi, Verniks Caseosa adı verilen, cildi amniyotik sıvıdan onu kaplayarak koruyan kremsi beyaz doku ile kaplıdır. Bu haftada bebeğin baş ile popo arasındaki uzunluğu 14 ile 15 cm, kilosu ise 250 ile 270 gram civarındadır.
Gebelikte 20. haftada bebeğin boyu 15-16,5 cm, kilosu 300-320 gramdır. Yutkunma hareketlerini sık sık tekrarlayarak sindirim sisteminin gelişmesine yardımcı olmaktadır. Kalp atışları güçlenmeye devam etmektedir. Bebeğin beyninin duyuları kontrol eden bölgesi gelişimini sürdürürken sinirleri ve kasları da hızlı bir gelişim göstermektedir. Bağırsaklarında “meconium” denen siyah ve yapışkan bir madde birikmektedir. Bebek bu maddeyi ilk dışkısını yaptığında atacaktır. Ancak bazı gebeliklerde bu rahme atılıp, doğum esnasında çıkabilmektedir.
21. – 22. Hafta
Bu dönemde ilk aylara göre büyüme ve uzama dönemi biraz yavaşlamaya başlasa da kilo artışları hızla devam etmektedir. Gebeliğin 21. haftasında bebeğin boyu yaklaşık olarak 18 cm, kilosu ise 370-390 gram arasındadır. Kaşları, kirpikleri, göz kapakları ve gözleri tamamen oluşmuştur. Göz kapakları hala kapalı olsa da gözleri oldukça aktiftir.
Bebek 22. haftadan sonra artık hızlıca kilo almaya başlayacaktır. Bu haftada bebeğin baş ve popo uzunluğu yaklaşık olarak 26-28 cm, kilosu ise 500 gr civarındadır. 22 haftalık bebekte göz kapakları henüz açılmamış olsa da ışığı rahatça algılayabilmektedir.
23. – 24. Hafta
23. haftada bebeğin baş ve popo boyu yaklaşık olarak 28 cm, kilosu ise 500-530 gram civarındadır. Bu dönemde gelişimin büyük kısmını tamamlamıştır. El, ayak, kol ve bacaklarını çok daha düzenli hareket edebiliri hale gelmiştir.
24. haftada baş ve popo uzunluğu 30 cm, kilosu ise yaklaşık olarak 600-630 gram arasındadır. Gerçek saçları kafasında büyümeye başlamaktadır. Bu haftalarda bebeğin uyuma ve uyanma alışkanlıkları gelişmektedir. Bebeğin kilosu, boyuna göre daha hızlı artmaya devam etmektedir.
25. – 26. Hafta
Gebeliğin 25. haftasından sonra akciğerlerindeki kan damarları gelişmeye ve kulakları işlevlerini tamamen yerine getirmeye başlamaktadır. Bu haftada bebeğin boyu yaklaşık olarak 33-34.6 cm, kilosu ise 730-750 gram civarındadır. Bebeğin omuriliğindeki sinir sistemi gelişimini tamamlamıştır. Dışarıdan gelen yüksek seslere tepki vermektedir.
Gebeliğin 26. haftasında burun delikleri açılmaya başlayan bebek gelişen kaslarını ve akciğerlerini kullanarak nefes alış antrenmanı yapmaya başlamaktadır. Ancak bu nefes alışlarını hava alıp vererek değil, amniyotik sıvıyı soluyup vererek yapmaktadır. Bebeğin boyu yaklaşık olarak 35.6 cm, kilosu ise 800 gram civarındadır.
27. – 28. Hafta
Gebeliğin 27. haftasında bebeğin boyu 36.6 cm, kilosu ise 900 gram ulaşmıştır. Bebeğin bağışıklık sistemine plasenta ile güç kazandırılır. Bebeğin ciğerleri, karaciğeri ve bağışıklık sistemi gelişmeye devam etmektedir ve çok az da olsa çalışmaya başlamıştır.
Gebeliğin 28. haftasında yavaş yavaş dış dünyaya hazırlanan bebek gün geçtikçe kilo almaya devam etmektedir. Kemikleri hala yumuşak olsa da gelişmeye devam etmektedir. Bebek artık kokuları ve tatları alabilmekte, gözleri gözyaşı üretebilmektedir. Erken doğum gerçekleşme ihtimalinde bebeğin kendi başına nefes alıp verebilmesini sağlayacak kadar akciğer gelişimi sağlanmıştır. Bu dönemden sonra Akciğerleri dışarıda nefes alıp verebilmesi için gelişimini tamamlamaya çalışmaktadır. 28 haftalık olan bebeğin beyninde milyarlarca sinir hücresi oluşmaktadır. Bebeğin boyu 37.6 cm, kilosu ise 1.000 ile 1.100 gram civarındadır.
29. – 30. Hafta
Gebeliğin 29. haftasında bebeğin bağışıklık sistemi artık onu kendi başına koruyacak kadar gelişmiş; boyu yaklaşık olarak 38.6 cm, kilosu ise 1.150 gram ile 1.300 gram civarındadır. Bebeğin ciğerleri dışarı çıktığında nefes alabilmek için gelişimini tamamlamak üzeredir. Bebeğin doğduğunda her ne kadar bağışıklık sistemi onu koruyacak olsa da anne sütü de içindeki antikorlar sayesinde bebeğin bağışıklık sistemine destek olacaktır. Beyni, solunumunu ve vücut ısısını kontrol edebilmeye başlamıştır.
30. haftada anne adayı otuz haftalık hamile olsa da bebek 28 haftalık bir cenindir. bebeğin boyu yaklaşık 40 cm, kilosu 1.300 gram civarındadır. Vücut sıcaklığını koruyacak yeni yağ hücreleri oluşmaktadır. 30. hafta da bebeğin tırnakları uzamaya devam ederken, kalıcı dişleri gelişmekte ve damapına altına yerleşmektedir.
31. – 32. Hafta
Gebeliğin 31. haftasında bebeğin fiziksel gelişimi, diğer haftalara göre artık daha yavaş ve stabildir. Sindirim sistemi ve akciğerleri tamamıyla gelişmiştir. Beyni gelişmeye devam ederken, sinirsel gelişimi hızlanmakta ve sinir hücrelerinin sayısında artış meydana gelmektedir. Gebeliğin 31. haftasında bebeğin boy uzunluğu yaklaşık olarak 41 cm, kilosu ise 1.500 gram ile 1.600 gram arasındadır.
Gebeliğin 32. haftasında bebeğiniz boyu yaklaşık olarak 42.4 cm, kilosu ise 1.600 gram – 1.700 gram civarındadır. Bebeğin beş duyusu da gelişmiş ve rüya döngüsü başlamıştır. Bebek, doğum için nefes hareketlerinin hazırlığını yapmaktadır. Kirpikleri, kaşları, tırnakları ve saçı da oluşmuştur. Bebeğin ciğerleri ve sindirim sistemi dışında tüm organları gelişimini tamamlamıştır. Uyanık olduğunda, yeni doğmuş bir bebeğin yaptığı birçok şeyi yapabilmektedir. Bu sayede erken doğum söz konusu olduğunda hayatta kalma şansı yüksektir; çünkü hayatını tehdit edebilecek komplikasyonlar yoktur.
33. – 34. Hafta
Gebeliğin 33. haftasında bebeğin boyu yaklaşık olarak 43.7 cm, kilosu ise 1.850 gram civarındadır. Kafatasındaki kemikler henüz birbirine kaynamamıştır. Doğum yaklaşıkta bebek baş aşağı pozisyonda durarak pelvis içine inmekte bu da rahim içinde baskı oluşturabilmektedir. Bu pozisyon hem doğum için hazırlık olduğu kadar kanın gelişmekte olan beynine doğru yönelmesini de mümkün kılmaktadır. Bebek bu haftalarda duyabilmekte, hissedebilmekte ve görebilmektedir. Işığı algılayabilir duruma geldiği için gözbebekleri büyüyüp küçülmektedir.
34. haftada bebeğin boyu yaklaşık olarak 45 cm, kilosu ise 2.150 gram civarındadır. Bebek artık tıpkı bir yeni doğan gibi davranmaya başlamaktadır. Uyanık olduğundan gözlerini açabilmekte, uyuduğu zamansa gözlerini kapatabilmektedir. Cilt yapısı değişmekte ve gelişmektedir. Sinir sistemi durmadan gelişmeye devam etmektedir.
35. – 36. Hafta
35. haftada artık dışarı çıkmak için oldukça hazır olan bebek, bu isteğini anneye belli etmeye başlayacaktır. Bebeğin boyu yaklaşık olarak 46.2 cm, kilosu ise 2.380 gram civarındadır. Bebeğin böbrekleri ve karaciğeri bu haftalarda tamamlanmıştır. Aynı zamanda midesi bazı besinleri izleyebilecek duruma gelmiştir.
36. haftada ultrasona girildiğinde bebeğin oldukça büyüdüğü görülecektir; bebeğin boyu yaklaşık olarak 47.4 cm, kilosu ise 2.600 gram civarındadır. Bu hafta cilt dokusunda oluşan yağlanmalar arttığından bebeğin elleri ve kolları boğum boğum şeklindedir.
37. – 38. Hafta
Bebek 37. Haftada, doğduktan sonra yapabileceği hareketlerin hemen hemen hepsini yapabilecek kadar gelişmiş; boyu yaklaşık olarak 48.6 cm, kilosu ise 2.850 gram civarına ulaşmıştır. Hıçkırması bu hareketlere örnek olarak söylenebilir. Ayrıca dışarıdan gelen tepkilere karşı irkilebilir; yüksek ses ve parlak ışığa karşı hassasiyeti gelişmiştir.
38. haftada bebeğin boyu yaklaşık olarak 49.8 cm, kilosu ise 3.080 gram civarındadır. Dünyaya gelmek için sabırsızlanan bebek, normalden daha fazla hareketlenmeye başlamıştır. Bu da annenin daha fazla kasılma yaşamasına neden olmaktadır. Bebeğin beynindeki nöronlar arasındaki bağlantı devam etmesine rağmen, bebek gelişimini tamamlamıştır.
39. – 40. Hafta
Gebeliğin 39. haftasında bebeğin boyu yaklaşık olarak 50.7 cm, kilosu ise 3.280 gram civarındadır. Bebeğin sinirsel bağlantıları eklenmeye ve saçları uzamaya devam etmektedir. Bağışıklık sistemi henüz tamamlanmadığı için plasenta aracılığıyla bebeğe sağlanmaya devam etmektedir. Plasenta aracılığıyla kazanılan bu antikorlar, bebeğin doğumdan sonraki 6 ay boyunca çeşitli hastalıklardan korunmasını sağlayacaktır. Buna ek olarak bebek bazı antikorları (lg A) anne sütünden de alacaktır.
40. haftaya ulaşıldığında bebeğin boyu yaklaşık olarak 51.2 cm, kilosu ise 3.460 gram civarındadır. Bu hafta bebeğin dünyaya geleceği haftadır. Beyninin büyüyüp gelişimini tamamlaması, doğduktan sonraki 3-4 yıl daha devam edecektir. Bu haftada bebeğin vücudundaki yağ oranı %15, su oranı ise %75 civarındadır. Bebeğin yağ katmanlarının kalınlaşması, doğumdan sonra ısıya uyum sağlayabilmesi için son derece önemlidir.
40. hafta sonunda anne bedeninde doğum belirtileri gözlemlenemezse de endişelenmeye gerek yoktur. Çünkü bazı kadınların gebelikleri 41. veya 42. Haftaya kadar devam edebilmektedir. Doktorunuz durum ile ilgili gerekli bilgiyi size verecektir.
