Hamilelikte Tarama Testleri
Prenatal tarama testleri olarak isimlendirilen gebelik tarama testlerinde birçok hastalığın tanısı konabilirken tedavisi mümkün olmayan rahatsızlıklar da çıkabilmektedir. Bunun yanı sıra tanısı koyulan ve tedavi edilebilen birçok hastalık, prenatal tarama testleri sayesinde pozitif sonuçlar alınmasını sağlamaktadır. Kadın tarama testleri nelerdir, hangi amaçlarla prenatal tarama testleri yapılır, invaziv yöntemler ve noninvaziv yöntemlerle tarama testleri hakkında birçok bilgiyi bulabileceğiniz bu içerikte açıklamaya çalışacağız.
Prenatal Tarama Testleri Nelerdir? Hangi Amaçlarla Prenatal Tarama Testleri Yapılmaktadır?
Birçok gebeliğin oluşmasından hemen sonra yolunda gitmeyen bir şeyler görülebilir ve tanısı kolaylıkla koyulabilir. Ancak, belirti vermeyen problemler ise prenatal tarama testleri ile ortaya çıkartılabilir. Birçok genetik hastalığın tanısı ne yazık ki prenatal tarama testlerinde görünmeyebilir ve doğum sonrası saptanabilir. Ancak, prenatal tarama testleri ile bugün anne karnındaki bebeğin sahip olabileceği tüm hastalıklar ve şikâyetler bulunabilmekte ve hemen tedavileri sağlanabilmektedir.
Prenatal Tarama Testlerinde Noninvaziv Yöntemler Nelerdir?
Noninvaziv yöntemler ile Down sendromu belirteci aranabilmekte ve anneden alınan kanda yüksek riskli gebeliklerin analizleri yapılabilmektedir. Ultrason ile yapılan bu tarama testlerinde ilk 3 aydaki belirteçler arasında burun kemik yokluğu, duktus venozus doppleri ve triküspit regürjitasyon görülebilir. Ancak; ikinci 3.ay belirtecinde ise koroid pleksus kistleri, ense plisi kalınlığı, hiperekojen bağırsak ve pelviektazi görülebilir.
İnvaziv testler gibi düşük riski oluşturmayan non invaziv testler, tüm gebelere uygulanması gereken testlerdir ancak elbette tüm anormalliklerin saptanması da beklenmemelidir. Trizomi 13-18 ve 21 açısından riski belirleyeceği muhakkak anne adayına anlatılmalıdır.
Kombine(İkili)Tarama Testi
11.hafta ile 13. Haftanın 6.günü arasında yapılabilen ikili testte, ultason ile baş- popo mesafesi ölçülere kaç haftalık olduğu saptanır. NT yani ense kalınlığı ölçülen bebek sonrasında anneden alınacak kan ile TOTAL HCG, PAPP-A değerlerine bakılır ve olası riskler belirlenir. Down sendromunu tespit etme olasılığı bu test ile %87’dir.
Üçlü Tarama Testi
En uygun dönem 16 ila 18 hafta arasında olan üçlü tarama testi genelde 22. Haftanın 6.günü de yapılabilir. USG ile bebeğin kafa çapının ölçülmesinden sonra AFP, TOTAL HCG ve uE3 değerleriyle birlikte risk belirlenir.
Dörtlü Tarama Testi
Gebeliğin 15.haftası ve 21. Haftasının 6 günün de yapılabilen bu test ile yine bebeğin kafa çapı belirlenir ve AFT, Hcg, Ue3 ve inhibinA değerlerine bakılır.
İkili ve dörtlü tarama testlerinin ayrı ayrı yapılıp daha sonra değerlendirildiği teste ise ENTEGRE TEST deniyor. Down sendromunu tespit etme olasılığı çok yüksek olan bu testin detayları ise aşağıda aktarılmıştır.
Tam Entegre Test
11 ila 14 haftada olan gebeliklerde anne kanından PAPP-A tespit edilir ve bebeğin ense kalınlığı incelenir. 15. İla 20 hafta arasındaki gebelikler söz konusu ise betaHCG, MSAFP, E3 ve İnhibin bakılarak tüm sonuçlar detaylandırılarak anneye teslim edilir. Down sendromunun tespiti ise %96’lara kadar çıkmaktadır.
Serum Entegre Test
Ense kalınlığının ölçülemediği serum entegre testinde Down sendromu tespit oranı %88’dir.
Basamaklı Ardışık Entegre Test
11 ila 14 hafta arasında ikili test uygulanır ve hastanın riskleri belirlenir. İnvaziv girişim gerektiren yüksek risklerde ise mutlaka hasta bilgilendirilir. Şayet testte düşük risk söz konusu ise 15 ila 20 arasında dörtlü test yapılır ve 11 ila 14. Haftadaki test birleştirilerek Down sendromu %95 oranında doğru olarak tespit edilir.
Maternal Kanda Fetal Dna Testi (Nıpt)
Son yıllarda genetik alanındaki gelişmeler sonucunda gebelik süresince anne kanına karışan bebek genetik materyalinin saptanması ve bu sayede yüksek doğruluk oranı ile başta kromozom bozuklukları olmak üzere birçok genetik hastalığın belirlenebilmesi mümkün olmaya başlamıştır. Bu amaçla gebeliğin10. Haftasından sonra anneden alınan kan örneğinin incelenmesi ile NIPT adı verilen test gerçekleştirilir. NIPT Down sendromu ve Trizomi 13,18 gibi sayısal kromozomal hastalıkları %99 oranında bir doğrulukla saptayabilmektedir. Bu yüksek doğruluk oranı sayesinde amniosentez ve koryon villus örneklemesi gibi girişimsel işlemlerin sayısı azaltılabilmekte ve bu sayede bu işlemler sonucunda gelişebilecek olumsuzluklardan uzak durulabilmektedir.
Prenatal Tarama Testlerini Mutlaka Yaptırın!
Gebeliğin haftası, fetüs sayısı, önceki gebeliklerin öyküsü, erken tanı isteğine göre değişim gösteren testlerin hangisinin yapılması gerektiği doktorlar tarafından belirlenir ve uygulanır. Down sendromu başta olmak üzere birçok hastalığın kolayca tespit edildiği prenatal tarama testleri ile kısa sürede hastalıklar tespit edilerek müdahale edilebilir. Bu nedenle, doktorunuzun öngördüğü şekilde ve zamanlarda mutlaka prenatal tarama testlerinizi mutlaka yaptırın ve tedavilerinizi gerçekleştirin.
Prenatal Tarama Testlerinde İnvaviz Yöntemler
-
Koryon Villus Örneklemesi
Rahim ağzından 9 ila 12 haftaları arasında yapılmasının yanı sıra 11 ve sonraki haftalarda gebe anne karnından ince bir iğne yardımıyla bebeğin plasentasından parça alınması işlemine koryon villus örneklemesi adı veriliyor. %1.2 oranında düşük riski bulunan koryon villus örneklemesi prenatal tarama testlerinde önemli bir yere sahiptir.
-
Amniosentez
Anne karnından ince bir iğne ile girilip amnion sıvısından örnek alınması işlemine amniosentez denir. 16 ila 20.haftadaki gebeliklerde yapılan amniosentez sonrasında %0,5 civarında düşük riski bulunmaktadır.
-
Kordosentez
Yine anne karnından girilmek sureti ile göbek kordonundan kan alınması işlemine kordosentez adı verilir. Kordosentez işlemi genelde anne karnında kansızlık (anemi) gelişen durumlarda bebeğe kan nakli için kullanılmaktadır ve bu işlemden sonra düşük ise %1 ila 2’dir.
