İnfertil Çiftin Değerlendirilmesi

İnfertil (Kısır) olarak kabul edilebilecek çiftler 2 grupta incelenir ve 1. Grupta tedavinin uygulanmaması halinde gebeliğin söz konusu olmayacağı durum tespit edilir. 2. Grupta ise tedavi uygulanmasa bile gebeliğin olabileceği çiftler ele alınır.

İnfertil çiftlerin %30 ila 40’ında erkekte, %40- 50’sinde kadın sorun varken %20 ila %25 oranlarında da her iki çiftte de sorun olabilir. Ancak, %10 veya 15 dolaylarında ise açıklanmayan infertilite ile karşılaşmak da mümkündür.

Normal bir gebelik için 1 yıl beklemek olağan bir süredir ancak 1 yılı aşan süreçlerde araştırılmalara mutlaka başlanmalıdır. 35-40 yaşları arasında ise bu süre 6 ay olmalıdır. Çiftlerde herhangi bir sorun olmaması halinde;

1 ay içinde gebelik oluşması ihtimali %20,
3 ay içinde gebelik oluşması ihtimali %50
6 ay içinde gebelik oluşması ihtimali %75
12 ay içinde gebelik oluşması ihtimali %85 olarak kabul edilir.

Yaşa göre ise;

20 ila 24 yaşları arasında gebelik oluşma oranı %85
25-29 yaşları arasında gebelik oluşma oranı %78
30- 35 yaşları arasında gebelik oluşma oranı %63
35-39 yaşları arasında gebelik oluşma oranı %52 olarak kabul edilir.

Zamana ve yaşa göre hiç gebelik oluşmuyor ise çiftler ayrı ayrı değerlendirilmeye alınır.

İnfertilitede Kadının Değerlendirilmesi

Kadınlarda infertilite nedenleri çeşitli olmakla birlikte genelde yumurtlama kaynaklı olması yüksek bir ihtimal olarak görülür. Adet döngüsünde yumurtlama esnasında ve sonrasında gelişimlerde bir bozukluk olması halinde ovulatuvar faktörü meydana gelir. Follikül gelişmemesi ya da bozukluk söz konusu olursa yumurtlama olmadığında da anovulasyon tespit edilir. Normal follikül gelişiminin aksaması ve yumurtlamama olmamasına sebep olan faktörler hemen tespit edilebilir.

Stres,
Ağır nevrozlar,
Şişmanlık,
Aşırı egzersiz yapmak,
Beyin kaynaklı problem,
Prolaktin hormonu artışı,
Polistik over hastası olmak,
Yumurtalığa ait tümörler,
Tiroidin az çalışması ya da çok çalışması,
Böbrek üstü bezlerinde hastalık,
Karaciğer hastalıkları gibi birçok yumurtlamaya engel olan ya da yumurtlamanın gelişimini sekteye uğrayan durum veya hastalık ilaç tedavisi ve ovulasyon tedavisi ile çözümlenebilmektedir.

Kadında tüplere ait bir sorun varsa yine infertilite (kısırlık) meydana gelebilir. Tüplerin görevi sadece yumurta, sperm ya da döllenmiş yumurtaya geçit vermek değil, epitel hücrelerinin salgılarını, enzimatik aktiviteleri, yumurtanın yakalanmasından spermin taşınmasına kadar gerekli ortamı yaratmaktır. Aynı şekilde rahim de kadında infertilite problemine temel hazırlayabilir. Doğumsal rahim anomalileri, rahimdeki yapışıklıklar, polipler, endometritleri, enfeksiyonlar, rahim duvarlarındaki problemler gibi birçok sorun rahim faktörlü infertilite olarak kabul edilir.

Yukarıda sayılan ve daha bahsedilmeyen birçok durum söz konusu olduğunda gebeliğin oluşması için mutlaka tedavi gerekir. Rahim filmi, ilaçla tüp tıkanıklığının açılması, yumurtlama sağlayıcı ilaç tedavileri gibi birçok tedavi desteği ile infertil hastalarının gebe kalabildiğini görebiliyoruz. Eğer tüm çabalara rağmen sonuç alınamıyor ise tüp bebek tedavisi, anne adaylarına önerilmektedir.

İnfertilitede Erkeğin Değerlendirilmesi

Erkeklerde “infertilite” durumuna en az kadınlar kadar sık rastlanmaktadır. Bu nedenle, erkek ve kadın gebelik istiyor ancak elde edemiyor ise araştırılmaya ve tedaviye mutlaka birlikte başvurmalıdırlar.

Erkek kaynaklı infertilite durumu için mutlaka hikâye, muayene ve semen analizi gerekecektir. Erkekte yaş var ise üreme potansiyelinde azalma da görülebilen bir durumdur. Bu nedenle, sigara, alkol tüketimi, ilişki sıklığı gibi birçok açıdan erkek değerlendirilir. Yakın zamanda geçirilen bir hastalık dahi sperm sayısını ve hareketliliğine etki edebilir. Bu nedenle, erkeklerin değerlendirilmesinde daha detaycı olunur.

Üroloğa başvuran baba adayı, ultrason ile değerlendirilir ve hormon testleriyle birlikte varikosel açısından değerlendirilmeye alınır. Semen analizi ile de daha da detaylı olarak incelenen erkekte infertilite sebebi birçok araştırmalardan sonra tespit edilir.

Semen Analizi Nasıl Yapılır?

3-4 günlük cinsel perhiz sonrasında erkeklere yapılan bu analiz, laboratuvarda yapılır. Semen analizine etki edecek durumların varlığını öğrenildiğinde ( ateşli hastalık vb.) mutlaka yeniden semen analizi yaptırmak gerekir.

Spermin olmadığı durumlar söz konusu ise testisten biyopsi alınır ve sperm rastlanır ise kanallarda tıkanıklıktan dolayı gebeliğin oluşmasına engel bir durum sonuca varılır. Bu nedenle, semen analizinden sonra mutlaka testisten biyopsi alınması uygun olacaktır.

Sonuç olarak infertil bir çift başvurduğunda 4 bölge araştırılır.

Rahim (Ultrason, HSG)
Yumurtalık (FSH, LH,E2,Prolaktin, TSH, AMH, Progesteron, Ultrason)
Tüpler (HSG)
Spermiyogram

Bu testler infertil çiftin araştırılmasında kullanılan temel testlerdir.